Çocuğum kalabalıkta kural tanımıyor. Uzm. Psk. Pınar Fidancı

Çocuklar alışveriş merkezlerinde, metroda, otobüste, kalabalık ortamlarda, anneanneler babaanneler arasında kontrol boşluğunu hızla tespit ederler ve hükümranlık sınırlarını genişletmeye başlarlar. Ağlarlar, bağırırlar, tepinirler, istedikleri şeyleri tuttururlar, kontrolsüzce etrafta koşturur gözden kaybolurlar. Anne babalar sıkılır, utanır, endişelenir, başkalarının ayıplayan, garipseyen bakışları altında mahcup olur, ne yapacaklarını bilemezler… İşte çocukların kalabalıkta kural tanımamalarına neden olan şey tam da anne babanın kararsızlığı, tutukluğu, kontrolde olmayışıdır.

Mutlaka çocuğunuzla bu kalabalık, sosyal ortama girmeden önce konuşun. Nasıl bir yere gideceksiniz, orada kendisini neler bekliyor, ondan nasıl davranmasını bekliyorsunuz, sözünüzü dinlemediğinde neler olacağını çok basit ve net anlatın. Uygulayabileceğiniz kuralları koyun, zaten delmek zorunda kalabileceğiniz kuralları en baştan hiç koymayın ki ebeveynlik karizmanız sarsılmasın. Kuralı koyduysanız da sonuna kadar kararlı davranın. Koyduğunuz kurallara uyup uymayacağı konusunda anlaşın.

Kuralınız gerçekçi ve uygulanabilir olsun. “Yemeğini yemezsen bak polis amcalar götürür seni”  gibi tehditler belki çok kısa bir an sorunu çözse de sadece birazcık büyüyünce çocuğun ebeveyni boş ve yalan tehditler savuran biri olarak algılamasına neden olur.  

Asla sonradan evet diyebileceğiniz, kabul etmek zorunda kalacağınız bir şeye hayır demeyin. “Herkes bakıyor, neden bu çocuğu böyle ağlatıyor diyorlar, peki peki istediğini alacağım, sus yeter ki” dediğiniz anda bir dahaki krizi garantilediniz. Ağlayıp, tutturup, başkalarından güç alıp isteklerini yaptırdıklarında çocuklar bunun işe yaradığını hızla öğrenirler ve bir dahaki sefere istedikleri olmadığında dozu arttırarak yine olumsuz davranışları tekrar ederler, özellikle de yine böyle kalabalık ortamlarda… 

Kalabalık bir ortamda mesela bir oyuncağı aldırmak için ağlamaya başlamışsa: “Selina, buradan sadece bir oyuncak alacağız. Onu da sadece ağlaman bittiğinde alabiliriz” gibi kararlı konuşun. Ağlaması durursa oyuncağı alın. Ağlamaya devam ediyorsa hızlıca oradan uzaklaşın. İkna etmeye, susturmaya çalışırsanız çocuğunuz ağlayarak sizi ikna etmeye devam eder. Pazarlık yapmayın, yatıştırmaya çalışmayın, donup kalmayın, gülmeyin ya da bağırmayın. Eğer mekândan ayrılamayacak durumdaysanız, dikkatini dağıtmaya çalışın. Birkaç kez etrafa rezil olmayı göze alın. Siz kararlı durmayı başarırsanız sonraki günlerde rahat edersiniz.

Eğer gireceğiniz kalabalık ortamda “Aman canım yemek yemesin çikolata yesin ben izin veriyorum” diyecek anneanne dedeler varsa, onlarla çocuğunuzun arasına girmeyin. Arada sırada görüyorlarsa şımartmalarına izin verin, görmezden gelin. Sık görüyor ve her seferinde sizin kuralınızı çiğneyen anneanne babaanne dedelerle siz konuşun. Sonuç alamıyorsanız uğraşmayın. Siz sizinle ilgili alanda kurallarınızı uygulayın. Çocuğunuz size uyacaktır. 

Çocuklar, ebeveyn olarak sizin kararlı, makul ve tutarlı olduğunuza şahit olmalı. Ağlayarak, başkalarından utanmanızı kullanarak isteklerini yaptıramayacaklarını belki birkaç sağlıklı geçirilen kriz sonrası öğreneceklerdir.